Malzemenin iç yapısında, hacminde oluşmuş hataların tespitinde kullanılan yöntemdir. Malzemenin iç yapısında oluşmuş hataların yerini, büyüklüğünü rahatlıkla tespit edebiliriz. Havacılık, savunma, döküm gibi bir çok sektörde kullanılır. Parçanın içerisine proplar ile ses dalgası gönderilerek malzemenin içinde ki hataların tespiti sağlanır. Malzeme içerisinde eğer bir hata var ise gönderilen ses dalgası farklı bir yankı ile ölçüm cihazının ekranına dalga dönüşü yapar bu şekilde ekran takip edilerek malzemenin ölçümü yapılır. Ultrasonik ses dalgaları proplar yardımı ile bir kaç mikro saniye boyunca dalga malzemenin içerisine yansıtılıyor ve proplardan alınan yankıma ile ekrandan alınan dalgalar incelenir.
Şekil 1.1’de verilen ölçüm görselinde malzemede hata yoktur.
Propların malzemeye değen tüm alanının malzemeye değmesi gerekiyor ki ölçüm değerleri sağlıklı olsun. Bu yüzden malzeme ve prop arasına bağlama maddesi (Gliserin, Vazelin, Gres) kullanılır ve ses dalgalarının sapması engellenir.
Hatanın konum tespiti yapılırken ilk alınan dalga yüksekliği ve sonrasında alınan dalga yüksekliği arasında ki uzaklık bize hatanın konum bilgisini vermektedir.
Malzemenin cinsine göre proplar ve ses dalgaları farklılık göstermektedir. Örneğin kaynaklı bir yüzeyde ölçüm yapılacak ise açılı proplar kullanılmaktadır. Ultrasonik kontrorle tabi tutulacak malzemelerin yüzeyleri düzgün olmalı, bazı istisnalar hariç malzemenin tüm yüzeylerine uygulanır.
AVANTAJLARI
- Uygulanması kolay yöntemdir.
- Kısa sürede anlık sonuç verir.
- Küçük hataların tespitinde iyi sonuçlar verir.
- Hassas bilgi verir.
- Çok farklı türde malzemeler muayene edilir.
- Hata tespiti yanı sıra malzemenin kalınlığı ölçülebilir.
DEZAVANTAJLARI
- Test yapılacak parçanın zor geometriye sahip olmaması gerekir.
- Yüzey erişilebilir olmalıdır.
- Parça yüzeyindeki gözenek, yabancı maddeler, kirler muayenenin sonuçlarını etkileyebilir.
- Mesleki eğitimi zordur.
- Ek malzemeler kullanılır.
- Diğer muayene türlerinden daha pahalı olabilir.
Kaynaklar
Mühendisler için malzeme bilgisi, Volkan Hızal,
